Capharnaüm

دوبله فارسی فیلم کفرناحوم
وقتی در نمای هلی شات از شهری مخروبه ، بر عنوان بندی حک می‌شود «کَفَرناحوم»، در یک ارجاع شاید به شهری اشاره می‌شود که عیسی مسیح، خادم یک افسر رومی را در آن‌جا شفا بخشید. همچنین معجزات مهم دیگری را هم در آن شهر انجام داد که در انجیل متی آمده است. مردم کفرناحوم که اگرچه در یک ویرانه زندگی می‌کردند اما درنهایت بختی برای پیشرفت کردن و بهبود اوضاع خود می‌یافتند. با تماشای این قاب از فیلم نیز مخروبه‌ای را شاهد هستیم که البته به نظر نمی‌رسد شانسی برای بهبودی آن پیدا شود و لبکی در این اندازه نما یک ویرانه تمام عیار را به ما نشان می‌دهد که به‌نوعی شبیه به همان کفرناحوم معروف است اما مسیح شفا دهنده‌ای در آن پای نگذاشته است.
در مقدمه فیلم کفرناحوم Capernaum 2018 چند پلان تکان دهنده از سیگار کشیدن پسر بچه‌ها و همین طور بازی کردن آن‌ها با تفنگ‌های چوبی را شاهد هستیم. گویی خشونتی بر فضای آن‌ها حاکم شده که به مثابه بازیچه برای آن‌ها در آمده است و شاید مسبب نادیده گرفتنشان نیز شده است. لبکی سعی دارد کودکانی را به تصویر بکشد که در فضای این شهر (یا کشور) دیده نمی‌شوند و گویی اساسا به دنیا آمدن آن‌ها بزرگ‌ترین لطمه‌ایست که به آن‌ها وارد می‌شود. پس از این مقدمه، زین را در دادگاه می‌بینیم که از خانواده خود شکایت کرده است. فیلم تمهید فرمی‌اش را بر فلاش بک‌ گذاشته و ازطریق آن به پرداخت جزییات داستان می‌پردازد. مشخص است که وقتی از همان ابتدا لبکی عاقبت زین را به ما نشان می‌دهد، تاکیدش در ادامه بر مسیریست که زین طی می‌کند و به‌نوعی باید جذابیت این مسیر ما را تا انتها همراه کند. اما در ادامه نه مسیر جذابی انتظار ما را می‌کشد و نه تمهید فلاش بک به فیلم کمک کرده است.
قصه فیلم کفرناحوم Capernaum 2018 از جایی شروع می‌شود که پس از آنکه زین را به خوبی شناختیم که مسئولیت پذیر است، درکی که از اطرافش دارد فراتر از سن اوست و همچنین با این سن متحمل سختی‌های زیادیست، وقتی متوجه می‌شود که خانواده‌اش می‌خواهند، خواهرش سحر را در آن سن به اسد صاحب خانه شان بدهند به مخالفت می‌پردازد. او نقشه می‌ریزد که خواهرش را فراری دهد اما نقشه‌اش خیلی زود لو می‌رود. در ادامه هم وقتی خود را دربرابر خانواده‌اش مستاصل می‌بیند، دیگر این ماجرا را فراموش کرده و از خانه فرار می‌کند. فیلمساز هم دیگر از همین لحظه به بعد به‌طور کل قصه گویی را فراموش می‌کند. زین دیگر هیچ اقدامی در راستای نجات خواهرش نمی‌کند و صرفا خودش به‌دنبال زندگی دیگری می‌رود. آشنا شدنش با یک مهاجر غیر قانونی اهل اتیوپی به نام راحیل و سپس مراقبت از پسر او یعنی یونس نیز اساسا قصه‌ای دیگر است و به لحاظ روایی در ادامه نخ روایی ابتدایی فیلم نیست. گویی لبکی در ادامه سعی دارد سرنوشت زین را به سرنوشت کودک دیگری پیوند بزند که مانند زین بی سر پناه است و مادرش مجبور می‌شود او را ترک کند. این اتفاق به‌نوعی بیشتر تاکید بر همان پرسش ابتدایی فیلم است که ما را مجاب کند که واقعا چنین کودکانی در این جامعه نادیده گرفته شده‌اند و ای کاش اصلا چنین فرزندانی به دنیا نیایند.
در ادامه پیوند زدن سرنوشت زین به یونس، به مدت حدودا 50 دقیقه باید بنشینیم به تماشای دوربینی که همچون دو کودک فیلم، آواره در دل کوچه‌های این کفرناحوم، چیزی جز بدبختی، فقر و کودکان آواره دیگر را ثبت نمی‌کند. نه صحنه‌ای با روند معین و درگیر کننده را شاهد هستیم و نه نخ روایی معینی را دنبال می‌کنیم. صرفا باید با التماس نادین لبکی و دوربین روی دست مستند گونه‌اش بنشینیم و تصاویر واقعی وضعیت زندگی زین و یونس را که به‌دنبال غذا در این شهر پرسه می‌زنند را ببینیم و بگوییم چقدر فاجعه است! معضل بزرگتر آنکه هر زمان هم که برای لحظاتی درگیر احساسات این دو شخصیت می‌شویم، با کات‌های بی اساس به دادگاه رشته این احساسات و همذات پنداری‌ها به یکباره برایمان گسسته می‌شود. به‌عنوان مثال ما دیده‌ایم که این پدر و مادر در قبال زین چه اقدامات غیر انسانی را انجام داده‌اند، حال چرا باید در ادامه به تماشای دیالوگ‌های صریح آن‌ها بنشینیم که اقدام‌هایشان را دوباره یادآوری می‌کنند و سعی در توجیه اعمالشان دارند. قطعا هرچقدر هم که توجیه داشته باشند، نمی‌توانیم کارهایشان را نادیده بگیریم و آن‌ها را ببخشیم. پس این همه اعتراف و داد و فریاد برای چیست؟ لبکی ذره‌ای اجازه نمی‌دهد که خود مخاطب به جهان فیلمش ورود کند و آرام آرام این درد‌ها را هضم کند. دقیقا مشکلی که در دو فیلم قبلی‌اش نیز داشت را در اینجا بسیار شدید‌تر دارد.
لبکی که در طول فیلم کفرناحوم Capernaum 2018 از همان ابتدا کودکانی را به ما نشان داد که به حال خود گذاشته شده‌اند و حتی مانند زین شاید بسیاری از آن‌ها هویت هم ندارند، مشخص نیست در پلان پایانی فیلم دقیقا از ما چه انتظاری دارد؟ وقتی که زین برای گرفتن عکس شناسنامه‌اش به سختی لبخند می‌زند، آیا ما باید بلاخره وجود او را بپذیریم یا نه؟ او در تمام فیلم سعی داشت به ما نشان دهد که به دنیا آوردن کودکانی همچون زین آن هم با این شرایطی که والدین نمی‌‌توانند به آن‌ها رسیدگی کنند امر مذمومیست اما پایان بندی فیلم حسی در تناقض با کلیت فیلم دارد. گویی ما باید پذیرای زینی باشیم که به‌تازگی هویت خود را هم به دست آورده است و حال باید دید از این لحظه به بعد که همه را متوجه خود کرده است چگونه زندگی می‌کند! این پایان می‌توانست تأثیرگذار باشد اما با تمهیدی که لبکی برای فیلمش در نظر گرفته است به یک تناقض می‌رسد.
شاید بارزترین حسن فیلم کفرناحوم Capernaum 2018 که ما را به تقدیر از لبکی وا می‌دارد، توانایی او در بازی گرفتن از یک پسربچه است که به واقع بازی ماندگاری از خود نشان داده و به نظر می‌رسد خود این پسر بچه نیز در زندگی واقعی با چنین فضاهایی دست‌وپنجه نرم کرده است. تشویق پانزده دقیقه‌ای در جشنواره کن نیز می‌تواند دستاورد مهم فیلمی باشد که فیلمسازش بعد از آن همه اصرار فراوان برای احساساتی کردن مخاطب، به آن دست یافت.